Người bệnh tăng huyết áp, nên ăn uống, sinh hoạt thế nào?

1. Đôi nét về bệnh tăng huyết áp

Tăng huyết áp là một bệnh lý rất phổ biến, đặc trưng bởi tình trạng áp lực máu tăng tác động lên thành động mạch thường xuyên. Chỉ số huyết áp của chúng ta bao gồm 2 số, số này ‘trên’ số kia. Ví dụ 140/80, số cao hơn (gọi là huyết áp tâm thu) phản ánh áp lực bên trong động mạch khi tim đang bơm máu. Số nhỏ hơn (gọi là huyết áp tâm trương) phản ánh áp lực bên trong động mạch khi tim thư giãn giữa các nhịp.

Đơn vị đo của huyết áp là milimet thủy ngân (mm Hg). Thông thường khi huyết áp tâm thu lúc nghỉ ≥ 140 mmHg hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90mmHg thì được gọi là tăng huyết áp.

Từ giới tim mạch cảnh báo tăng huyết áp rất nguy hiểm vì có thể gây tổn thương động tĩnh mạch, làm giảm lưu lượng máu đi nuôi toàn cơ thể, là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ, đau tim, và suy tim nên tăng huyết áp được mệnh danh “kẻ giết người thầm lặng”. Có nghĩa bệnh thường tiến triển âm thầm với các biểu hiện không rõ ràng nên nhiều người không hề biết bản thân mắc bệnh.

Tuy nhiên vẫn có những biểu hiện không đặc trưng, báo hiệu một cơn tăng huyết áp đột ngột mà người bệnh cần lưu ý. Đó là chỉ số huyết áp khi đo trên máy bằng hoặc lớn hơn 140/90mmHg; chóng mặt, thậm chỉ cảm thấy choáng váng hoặc nhức đầu; mặt nóng bừng kèm theo buồn nôn; chảy máu mũi và tê rần chân tay.

Lý do bệnh tim mạch tăng cao và đạt đỉnh điểm vào dịp Tết?

Theo các chuyên gia ở Hiệp hội tim mạch Mỹ (AHA), sở dĩ bệnh tăng huyết áp, tim mạch, đột quỵ tăng 15-30% so với bình thường là do thói quen ăn uống, sinh hoạt bị đảo lộn,. quên không dùng thuốc. Đột quỵ có có hai dạng chính là đột quỵ do chảy máu, bệnh thường gặp ở người tăng huyết áp, nhất là người cao huyết áp lâu năm mạch máu đã bị xơ vữa, khi huyết áp tăng cao khó tránh khỏi tình trạng vỡ mạch do ở não có nhiều mạch máu nhỏ, khả năng chịu áp lực kém. Hai là đột quỵ do tắc mạch do tiêu thụ thực phẩm giàu cholesterol khiển mỡ máu tăng, gây ra xơ cứng động mạch. Thậm chí hình thành các cục máu đông gây tắc mạch, dẫn đến đột quỵ.

Vào dịp lễ  Tết, có nhiều yếu tố giải thích tình  trạng tăng huyết áp. Chủ yếu là yếu tố thời tiết (khách quan) và thứ hai (chủ quan) là do người trong cuộc thay đổi thói quen trong dịp lễ. Thời tiết lạnh cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở các quốc gia ôn đới. Thay đổi lối sống hằng ngày cũng là yếu tố, trong dịp lễ mọi người sẽ ăn tiệc, di chuyển nhiều, đi chơi sẽ khiến cho việc tuân thủ chế độ dinh dưỡng, dùng thuốc và tập thể dục thể thao bị xáo trộn. Sự xáo trộn này cũng khiến huyết áp không được kiểm soát tốt và gây ra biến chứng.

Cao huyết áp là yếu tố nguy cơ chính gây tai biến, ngoài ra còn có nguyên nhân như mắc bệnh tiểu đường, lớn tuổi, xơ vữa động mạch… Nguy cơ tai biến ở người bị tăng huyết áp tăng gấp từ 2,5 đến 5 lần so với người không bị tăng huyết áp. Vì vậy, người bị cao huyết áp sẽ có nguy cơ đột quỵ rất cao nếu không kiểm soát được huyết áp.  Ngoài ra còn có nguyên nhân do dinh dưỡng kém, mất cân bằng, ăn mặn, nhiều chất béo...

Người bị cao huyết áp cần làm gì để vui khỏe trong dịp Tết?

Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng, hợp lý, tuân thủ những quy tắc sau:

·       Ăn nhạt

·       Cân đối giữa các nhóm thực phẩm đạm – chất béo – tinh bột – khoáng chất

·       Hạn chế ăn bánh chưng, bánh tét vì tỷ lệ muối cao.Cảnh giác các món thịt nguội, giò chả, thực phẩm chế biến sẵn vì chúng chứa chất bảo quản, nhiều chất béo bão hòa, có hàm lượng muối cao.

·       Hạn chế ăn các loại bánh kẹo, đồ ngọt và thay bằng trái cây tươi hoặc bánh mứt làm từ trái cây.

·       Tuân thủ đơn thuốc, uống thuốc đều đặn. Đây là lưu ý quan trọng nhất đối với những người bệnh huyết áp cao. Nên chuẩn bị đủ thuốc cho cả chuyến di dài ngày và dùng thuốc đúng giờ

·       Tập thể dục mỗi ngày, tần suất 30 phút mỗi ngày.

·       Ngủ nghỉ đúng giờ, ngủ đủ giấc, khoảng 7-8 tiếng/ngày. Không nên thức quá khuya hoặc ngủ nướng vì những thay đổi bất thường đều có thể gây tăng huyết áp.

·       Hạn chế tối đa rượu, bia, nước ngọt vì các loại đồ uống này có thể làm tăng chỉ số huyết áp. Các chuyên gia khuyến cáo mỗi ngày không uống quá 50ml rượu mạnh, 150ml rượu vang và 350ml bia. Nên thay bằng đồ uống có lợi từ trà xanh, trà hoa cúc, trà sen… .

·       Nên bổ sung nhiều rau xanh và trái cây đa dạng cho những ngày Tết. Các loại rau tốt cho huyết áp như cải xanh, cải ngọt, bầu, bí, cà chua, dưa leo… . Trái cây có loại quả  có múi như cam, quýt, bưởi, dứa và dùng các loại hạt như dưa, hạt hướng dương, hạt bí, hạt điều, hạt dẻ cười… rất có lợi cho người mắc bệnh cao huyết áp.