Nhịn ăn sáng, tụt đường huyết phải cấp cứu
Mới đây, một bệnh viện ở TP.HCM đã tiếp nhận cấp cứu cho bệnh nhân N.H.H. (40 tuổi, ở TP.HCM). Anh H thấy mệt đã bỏ ăn sáng, vùi vào chăn ngủ thêm đến khi gia đình gọi ra ăn trưa thì phát hiện thấy hôn mê, tay chân co giật và phải đưa đi cấp cứu gấp. Anh H được người nhà đưa đi cấp cứu trong tình trạng hôn mê, tay chân co giật.
Kết quả xét nghiệm cho thấy đường huyết tụt đến mức báo động, chỉ còn 23,4 mg/dl hay 1,3 mmol/l, trong khi mức đường huyết bình thường là 90 - 130 mg/dl (5- 7 mmol/l trước ăn) và 180mg/dl sau ăn (10 mmol/l). Từ đây, bác sĩ xác định người bệnh hạ đường huyết nghiêm trọng dẫn đến hôn mê, co giật nên chỉ định truyền dịch glucose, theo dõi các chỉ số huyết áp, nhịp thở. Sau 10 phút, người bệnh hồi tỉnh, chức năng não không bị ảnh hưởng.
Khai thác bệnh sử cho thấy, người bệnh có tiền sử hạ đường huyết liên tục, không bị đái tháo đường nên nghĩ nhiều đến tuyến tụy gây tiết insulin bất thường. Dựa vào kết quả chụp MSCT, anh H. được chẩn đoán bị u tụy nội tiết hay u tế bào tiết insulin (insulinoma). Khối u có kích thước 2,43 cm, do tiết insulin quá nhiều gây hạ đường huyết nghiêm trọng. Người bệnh được chỉ định phẫu thuật loại bỏ khối u tụy nội tiết để đường huyết trở về bình thường. Insulinoma là dạng u thần kinh nội tiết hiếm gặp, 90% bệnh nhân bị u tụy nội tiết insulin lành tính, chỉ 10% ca ác tính và triệu chứng điển hình của bệnh là hạ đường huyết lúc đói.
U u tế bào tiết insulin là gì?
U u tế bào tiết insulin (Insulinoma) là một trong một số khối u thần kinh tuyến tụy (pNET) hoặc khối u tế bào đảo. Chúng ảnh hưởng đến tế bào nội tiết giải phóng insulin, loại hormone giữ cho lượng đường trong máu (đường huyết) ổn định. Hơn 90% u insulin là khối u lành tính, nghĩa là chúng không lan ra ngoài tuyến tụy.
Sự khác biệt giữa insulinoma và bệnh đái tháo đường ở chỗ ở bệnh đái tháo đường, tuyến tụy không tạo ra đủ insulin để duy trì lượng đường trong máu khỏe mạnh hoặc cơ thể bạn không xử lý insulin mà tuyến tụy của bạn tạo ra và tiết ra. Khi điều đó xảy ra, lượng đường trong máu của bạn tăng lên. Nếu mắc insulinomas, cơ thể bạn đang tạo ra quá nhiều insulin, khiến lượng đường trong máu của bạn giảm xuống. Insulinoma hoạt hóa bằng cách giải phóng insulin, hormone giữ cho lượng đường trong máu ổn định.
Nếu bị insulinomas cơ thể có thể tràn ngập insulin. Khi điều đó xảy ra, có thể rơi vào hôn mê, tim đạp nhanh, ngất xỉu hoặc lên cơn co giật… như trường hợp bệnh nhân H nói trên. Insulinomas có thể trở thành ác tính, lan từ tuyến tụy sang các vùng khác trên cơ thể bạn như đến gan hoặc các hạch bạch huyết nhưng cực kỳ hiếm gặp.
Nguyên nhân gây Insulinoma
Do cơ địa, lối sống của mỗi người một khác, vì vậy khoa học vẫn chưa hiểu hết nguyên nhân gây insulinoma. Nhưng insulinoma có liên quan đến các hội chứng và tình trạng như đa u nội tiết loại 1 (MEN1); Hội chứng Von Hippel-Lindau; U xơ thần kinh loại 1 (NF1); Phức hợp xơ cứng củ (TCS), đây là một tình trạng di truyền có thể gây ra chứng động kinh, khối u (thường là lành tính) và sự phát triển của da.
Các triệu chứng điển hình của insulinoma là tạo ra nhiều insulin, hormone làm giảm lượng đường trong máu và gây các triệu chứng như đường huyết thấp, suy yếu, lú lẫn, đổ mồ hôi, loạn nhịp tim, mất ý thức, hôn mê và co giật.
Để chẩn đoán bác sĩ cho làm số xét nghiệm để chẩn đoán, bắt đầu bằng khám sức khỏe và tiền sử bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng cụ thể, thời gian xuất hiện và tồn tại triệu chứng. Bác sĩ có thể khuyên người bệnh nên nhịn ăn tối đa ba ngày để giảm lượng đường trong máu để theo dõi. Nếu xét nghiệm đường huyết cho thấy bị insulinoma bác sĩ sẽ kiểm tra mức insulin trong máu. Những xét nghiệm cần làm như chụp cắt lớp vi tính (CTscan); chụp cộng hưởng từ (MRI); siêu âm nội soi (EUS). Nếu xét nghiệm hình ảnh không cung cấp đủ thông tin, bác sĩ sẽ cho lấy mẫu mô và tế bào tuyến tụy để kiểm tra mô và tế bào dưới kính hiển vi.
U insulinoma có chữa khỏi được không?
Có, hầu hết các ca insulinoma có thể chữa khỏi bằng phẫu thuật. Một nghiên cứu cho thấy 88% những người được phẫu thuật insulinoma sẽ sống sau 10 năm chẩn đoán. Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố như kích thước và vị trí khối u trước khi đề xuất một cuộc phẫu thuật cụ thể.
Các lựa chọn phẫu thuật bao gồm phẫu thuật loại bỏ khối u insulinoma mà không cắt vào nó. Phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến tụy; phẫu thuật Whipple. Ngoài ra còn có các phương pháp điều trị nào khác như liệu pháp hạt nhân phóng xạ thụ thể peptide (PRRT), tiêm một loại thuốc vào máu. Thuốc kết hợp các nguyên tử phóng xạ và axit amin để nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tế bào insulinoma hay liệu pháp nhắm mục tiêu; hóa trị…
Về phòng ngừa: Đến nay chưa có cách nào có thể thực hiện để giảm thiểu rủi ro insulinoma. Khoa học vẫn chưa hiểu vì sao lại xuất hiện hiện tượng này. Điều đó có thể hiểu insulinoma liên quan đến một số yếu tố di truyền. Nếu ai đó có tiền sử gia đình mắc bệnh, nên tư vấn bác sĩ sớm, để can thiệp càng sớm càng tốt.
Mặc dù không thể ngăn chặn sự phát triển của insulinoma, nhưng có thể ngăn ngừa ảnh hưởng. Nên theo dõi những thay đổi của cơ thể, bao gồm cả những dấu hiệu khi lượng đường trong máu thấp. Sau khi phẫu thuật loại bỏ khối u, bất cứ khi nào có các triệu chứng khác thường như đột ngột khó thở, sốt trên 38,3 độ C, nôn mửa nhiều hoặc bị tiêu chảy kéo dài, nên đi khám bác sĩ và can thiệp kịp thời.
Tác giả bài viết: BVQT Minh Anh
Ý kiến khác
