Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh- các bà mẹ cần biết

Hai ca bệnh mới nhất về SIDS tại Hà Nội

Liên tiếp trong hai ngày 10 /10 và 19/10/2022,  Bệnh viện nhi Trung ương  đã tiếp nhận 2 trẻ đột tử khi ngủ. Đó là bé 3 tháng tuổi và 6 tháng tuổi được đưa đến viện trong tình trạng tím tái, ngừng thở, ngừng tim. Sự cố xảy ra trong khi cả hai đang ngủ mặc dù tiền sử khỏe mạnh.

Trường hợp thứ nhất, theo người nhà thuật lại, trưa ngày 10/10, sau khi ăn trẻ được cho nằm ngủ một mình trong phòng. Khi người thân vào phát hiện thấy đang nằm úp mặt xuống đệm, người tím tái. Ngay lập tức được gia đình đưa đến viện gần nhà để cấp cứu tuần hoàn và trẻ có nhịp tim trở lại và được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Bệnh nhi được đưa vào khoa Cấp cứu Chống độc trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp, suy tuần hoàn. Các bác sĩ đã nỗ lực hồi sức, làm các xét nghiệm để chẩn đoán và tìm nguyên nhân nhưng diễn biến trẻ rất nặng, gia đình quyết định xin cho bé về.

Trường hợp thứ hai là một bé gái 3 tháng tuổi được đưa đến viện trong tình trạng ngừng thở, ngừng tim. Theo người nhà bệnh nhi, khoảng 23 giờ đêm ngày 19/10, bé ngủ cùng bố mẹ. Đến khoảng 1 giờ 30 phút sáng, khi mẹ tỉnh dậy phát hiện trẻ trong tình trạng tím tái toàn thân, không thở. Ngay lập tức gia đình gọi xe cấp cứu đưa trẻ vào Bệnh viện Nhi Trung ương. Trước đó, khoa Cấp cứu & Chống độc của bệnh viện này cũng tiếp nhận một vài trường hợp tương tự như 2 ca bệnh nói trên.

Hội chứng đột tử ở trẻ nhỏ là gì?

Hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (Sudden infant death syndrome) hay SIDS là cái chết đột ngột, không rõ nguyên nhân của nhóm trẻ dưới 1 tuổi. Hầu hết các trường hợp tử vong do SIDS liên quan đến giấc ngủ, đó là lý do tại sao nó còn được gọi là "chết trong nôi". Để làm rõ nguyên do, người ta phải truy tìm lại bệnh sử của cả trẻ lẫn bố mẹ, nghiên cứu kĩ nơi trẻ qua đời và khám nghiệm tử thi. Do SIDS không có bất kỳ dấu hiệu nào cảnh báo trước khiến bệnh đột tử ở trẻ sơ sinh là căn bệnh ám ảnh lớn đối với nhiều gia đình có các cháu nhỏ. Hội chứng SDS có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng thường là vào thời điểm trẻ ngủ khoảng thời gian giữa 10 giờ tối và 10 giờ sáng, hay gặp ở nhóm trẻ sơ sinh, thường gặp nhất là trong tuần đầu tiên sau sinh.

Nhóm trẻ có nguy cơ mắc hội chứng SIDS cao

Hầu hết các trường hợp tử vong do SIDS xảy ra ở trẻ sơ sinh từ 1 đến 4 tháng tuổi khi thời tiết lạnh, bao gồm:

·       Có mẹ hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng ma túy trong khi mang thai và sau khi sinh

·       Mẹ bầu dưới 20 tuổi,  chăm sóc trước sinh kém

·       Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân

·       Có tiền sử gia đình SIDS

·       Trẻ có khuyết tật nghiêm trọng ở tim, hệ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện.

·       Đường thở bị chèn ép khi ngủ trong tư thế nằm sấp, ngủ trên giường có quá nhiều vật dụng hay giường ngủ mềm, ngủ cùng với bố mẹ cũng có thể là tác nhân gây đột tử ở trẻ.

·       Trẻ sơ sinh có mức serotonin trong não thấp hơn so với bình thường. Serotonin giúp điều hòa nhịp thở, nhịp tim và huyết áp trong khi ngủ.

·       Nhiệt độ quá nóng khi ngủ

·       Nằm sấp khi ngủ, ngủ chung với bố mẹ…

Một số nhà nghiên cứu tin rằng việc nằm sấp khi ngủ có thể làm tắc nghẽn đường thở, đặc biệt nếu trẻ ngủ trên nệm mềm hoặc trên giường nhiều đồ chơi hoặc gối… những thứ này che kín đường thở. Khi đường thở kẹt không khí, mức oxy trong cơ thể giảm và mức carbon dioxide tăng lên khiến trẻ dễ bị ngạt và tử vong. Ngoài ra nếu trẻ hít thở không khí ô nhiễm, và không được cung cấp đủ oxy, não thường kích hoạt thức dậy và khóc để lấy thêm oxy. Nếu não không bắt được tín hiệu này, mức oxy sẽ giảm và mức carbon dioxide sẽ tăng lên.

Phòng ngừa nguy cơ đột tử ở trẻ sơ sinh

·       Duy trì chế độ “ngủ an toàn” đối với trẻ nhỏ, cho trẻ nằm ngửa khi ngủ, cần thay đổi thường xuyên tư thế của bé và cho bé nằm ngửa nhiều hơn khi thức.

·       Đặt trẻ nằm trên những tấm đệm cứng, không nên đặt trẻ trên một cái gối, một cái nệm nước, hoặc bề mặt mềm khác. Đối với trẻ 6 tháng tuổi, trẻ nên ngủ trong nôi, đặt chung trong phòng với bố mẹ thay vì nằm chung giường.

·       Không sử dụng miếng đệm phụ trong cũi dễ làm trẻ ngạt thở

·       Nên tiêm chủng đầy đủ cho bé.

·       Nơi ngủ thoáng mát không quá nóng.

·       Không hút thuốc lá, uống rượu hoặc sử dụng ma túy trong khi mang thai và không để em bé tiếp tục tiếp xúc với khói thuốc lá.

·       Khi mang thai mẹ bầu cần được chăm sóc thai nghén sớm và đầy đủ

·       Hãy thường xuyên kiểm tra sức khỏe cho em bé.

·       Nên cho trẻ bú sữa mẹ vì sữa mẹ được xem là nguồn kháng sinh có thể giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bị nhiễm trùng, giảm nguy cơ bị hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).

·       Cho trẻ ngậm núm vú giả khi ngủ cho đến khi trẻ được 1 tuổi.