Những bước tiến mới trong điều trị suy giãn tĩnh mạch mạn tính.
Thứ ba - 29/04/2025 09:47
Suy giãn tĩnh mạch mạn tính ngày nay không còn là một bệnh xa lạ với cộng đồng. Tỷ lệ mắc bệnh này rất cao, đặc biệt là ở phụ nữ, những người có thói quen hoặc nghề nghiệp phải đứng lâu, đi lại thường xuyên. Phụ nữ mang thai, người trên 50 tuổi, người béo phì và người mắc chứng táo bón càng có nguy cơ mắc bệnh nhiều hơn.
PGS. TS. BS Nguyễn Hoài Nam-
Chủ tịch Hội Tĩnh mạch học TPHCM
Chủ tịch HĐ Thành viên- Bệnh viện Quốc tế Minh Anh
Giảng viên cao cấp ĐH Y Dược TP.HCM
Hoạt động của hệ tĩnh mạch
Bình thường, máu tĩnh mạch lưu chuyển từ ngoại vi và hai tay trở về tim, theo chiều từ dưới lên trên, tức là ngược chiều với trọng lực. Dù chúng ta đang ở bất cứ tư thế nào hoặc khi đi lại, để làm được điều này, ngoài các cơ chế như tự hút của cơ tim và lồng ngực, sức co bóp của khối cơ cẳng chân, còn có vai trò rất quan trọng của hệ thống van một chiều trong lòng các tĩnh mạch. Những van này đảm bảo cho dòng máu luôn luôn chạy theo một chiều sinh lý nói trên.
Khi các hệ thống van này bị hỏng, suy yếu, ngoài dòng máu sinh lý, trong lòng tĩnh mạch sẽ xuất hiện các dòng máu chảy theo chiều ngược lại, gọi là dòng trào ngược. Điều này sẽ gây ra các xáo trộn về mặt sinh lý mà y học gọi là rối loạn huyết động, là nguyên nhân dẫn tới các triệu chứng lâm sàng của bệnh suy giãn tĩnh mạch chi dưới mạn tính, như nhức mỏi, nặng chân, cảm giác căng tức ở chân, sưng phù chân về chiều, vọp bẻ về đêm, giãn các mạch máu lan ra ngoài da tạo thành các đường ngoằn nghèo, chàm da, sạm da, loét dinh dưỡng
Các triệu chứng của suy tĩnh mạch: rất đa dạng.
Bắt đầu từ cảm giác thân nặng, nhất là về buổi chiều, bệnh nhân thường cảm thấy chân nặng hơn, có thể hơi bị phù nhẹ, đi lại khó khăn. Nặng hơn nữa, bệnh nhân có thể bị chuột rút, một dấu hiệu rất cơ bản. Chuột rút có thể xảy ra vào ban đêm, lúc đầu có khi nửa tháng đến một tháng xảy ra một lần, sau đó có thể chuột rút liên tục, có thể ba bốn lần trong đêm làm bệnh nhân không ngủ được.
Nặng hơn nữa, ở giai đoạn sau, chúng ta sẽ thấy các tĩnh mạch bị giãn ra, đặc biệt là tĩnh mạch hiển lớn và tĩnh mạch hiển bé. Tình trạng giãn tĩnh mạch này sẽ nặng lên hơn khi chúng ta đứng lâu, hoặc khi bệnh nhân có thai, hoặc bệnh nhân béo phì. Một số trường hợp có thể gây xuất huyết, tức là tĩnh mạch bị giãn, vỡ ra và chảy máu. Nặng hơn nữa, có thể xuất hiện hình trạng huyết khối trong lòng tĩnh mạch, đặc biệt là huyết khối tĩnh mạch sâu, là một trong những biến chứng rất nặng nề. Các cục đông trong lòng tĩnh mạch sâu có thể đi về tim và gây thuyên tắc động mạch phổi, dẫn đến đột tử.
Điều trị suy giãn tĩnh mạch, phương pháp nào là tốt nhất?
Các phương pháp điều trị tùy theo giai đoạn và biểu hiện lâm sàng (phân độ CEAP)
Với bệnh suy giãn tĩnh mạch mạn tính, khi còn ở mức độ nhẹ, bệnh nhân chỉ cần điều trị nội khoa, thay đổi thói quen sinh hoạt, hạn chế đứng lâu hay ngồi lâu, tăng cường tập thể dục thể thao, điều chỉnh cân nặng và mang vớ áp lực. Kèm theo đó là thuốc uống bao gồm giảm đau, chống viêm, tăng cường bền vững thành mạch và chống tạo huyết khối tĩnh mạch.
Ở mức độ nặng hơn, sẽ có nhiều nguy cơ biến chứng. Việc điều trị sẽ là phẫu thuật và các can thiệp nội mạch. Phẫu thuật stripping là kỹ thuật sử dụng dây rút tĩnh mạch để lấy đi toàn bộ tĩnh mạch bị giãn. Trước đây, đây là phương pháp điều trị suy tĩnh mạch chi dưới rất phổ biến, thường được áp dụng cho các trường hợp tĩnh mạch nông giãn lớn và có thể thấy rõ dưới da.
Với các trường hợp giãn tĩnh mạch mạng nhện, có kích thước dưới 1mm khu trú, chích xơ là một can thiệp được các bác sĩ chỉ định. Đây là một phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch nông bằng cách tiêm thuốc gây xơ vào tĩnh mạch để tạo ra phản ứng viêm tĩnh mạch, do hóa chất kết hợp với việc ép đè để các thành tĩnh mạch dính vào nhau. Khi đó, tĩnh mạch sẽ không còn máu và được loại bỏ.
Hiện nay, có các phương pháp hiện đại hơn mà chúng ta có thể áp dụng, đó là làm laser nội mạch, tức là chúng ta luồn một ống có năng lượng laser vào trong lòng tĩnh mạch và đốt tĩnh mạch, làm cho tĩnh mạch giãn bị xẹp đi, hoặc là sử dụng sóng cao tần RFA. Những phương pháp này rất tiện lợi, các nước tiên tiến trên thế giới có thể làm vào buổi sáng và bệnh nhân được xuất viện vào buổi chiều hoặc sáng hôm sau. Chỉ 2-3 ngày sau bệnh nhân có thể đi lại bình thường. Tại Bệnh viện Quốc tế Minh Anh, chúng tôi áp dụng rất nhiều phương pháp này. Dần dần phẫu thuật laser nội mạch và phẫu thuật RFA đang thay thế hẳn phẫu thuật stripping. Hiện tại, các bệnh viện, đặc biệt là các bệnh viện chuyên khoa như Bệnh viện Quốc tế Minh Anh, không còn sử dụng phẫu thuật rút ruột tĩnh mạch, mà thay vào đó là sử dụng sóng cao tần hoặc laser tĩnh mạch.
Điều trị suy giãn tĩnh mạch bằng phương pháp sóng cao tần RFA và LASER tại BVQT Minh Anh
Một loại kỹ thuật mới mà khi áp dụng, chúng ta cần chú ý, đó là bơm một loại keo vào trong lòng tĩnh mạch và làm cho tĩnh mạch đó lại dính vào nhau. Tuy nhiên, nó có hai nhược điểm: thứ nhất, tĩnh mạch đối với người Việt Nam, khi làm xẹp lại, thường bị viêm, làm bệnh nhân rất khó chịu, cảm giác như có một sợi dây thừng vướng trong chân, đi lại rất khó chịu. Thứ hai, giá thành của thủ thuật cao, một bệnh nhân điều trị phương pháp này trên cả hai chân có thể tốn khoảng 100 triệu, nên thường chỉ sử dụng trong một vài trường hợp đặc biệt như bệnh nhân già yếu sức không làm các phương pháp khác được.
Điều trị suy giãn tĩnh mạch bằng phương pháp C-ARM tại Bệnh viện Quốc tế Minh Anh
Tóm lại, với các tiến bộ kỹ thuật được ứng dụng vào điều trị, đã giúp nhiều bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch mạn tính chi dưới đã tránh được các biến chứng nặng, giữ được chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, với một bệnh lý mạn tính, thành công của việc điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ngoài việc chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả, còn phụ thuộc vào việc hiểu biết của bệnh nhân về tình trạng bệnh tật, tuân thủ tốt việc điều trị, cùng các vấn đề phòng tránh làm bệnh nặng hơn trong sinh hoạt lối sống.