Đôi nét về bệnh DFD
Biến chứng bàn chân do đái tháo đường (DFD- Diabetic foot disease) là thuật ngữ y khoa để chỉ tổn thương những dây thần kinh do bệnh đái tháo đường gây ra. Biến chứng bàn chân do đái tháo đường cũng có nhiều khả năng xuất hiện các biến chứng khác liên quan đến đái tháo đường như bệnh thận, bệnh võng mạc, thiếu máu cơ tim và bệnh mạch máu não.
Bệnh tiểu đường hay đái tháo đường là một căn bệnh mà lượng đường (Glucose) trong máu quá cao. Glucose đến từ thực phẩm khi chúng ta ăn vào, tế bào của cơ thể cần glucose để nạp năng lượng. Một loại hormone được gọi là insulin giúp glucose đi vào tế bào của bạn nhưng khi mắc bệnh, như ở nhóm tiểu đường loại 1, cơ thể không tạo ra insulin. Còn ở tiểu đường loại 2, cơ thể không sản xuất hoặc sử dụng insulin không tốt. Nếu không có đủ insulin, glucose không thể đi vào tế bào mà tông thẳng vào máu, khiến lượng đường trong máu hay đường huyết tăng cao.
DFD có bản chất là đa yếu tố, tuy nhiên hầu hết các trường hợp phải cắt cụt chân là do lở loét, nhiễm trùng bàn chân. Bệnh thần kinh ngoại vi do tiểu đường (DPN) là một thủ phạm chính gây loét bàn chân. DPN dẫn đến mất cảm giác bảo vệ dẫn đến chấn thương bất tỉnh liên tục. Tỷ lệ mắc DFD nam giới cao hơn nữ giới, đặc biệt ở nhóm trên 60 tuổi. Tỷ lệ người mắc biến chứng bàn chân do đái tháo đường hằng năm trên thế giới ước tính khoảng 4%-10%, trong số đó có tới 1%-4% bệnh nhân đã bị viêm loét. Nguy cơ suốt đời đối với sự phát triển của loét bàn chân do đái tháo đường dao động từ 15%-25%.
Cơ chế sinh bệnh DFD
Các vấn đề về chân thường gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường khi đường huyết tăng cao làm hỏng các dây thần kinh và mạch máu ở bàn chân. Tổn thương dây thần kinh, được gọi là bệnh thần kinh do tiểu đường, có thể gây tê, ngứa ran, đau hoặc mất cảm giác ở bàn chân. Nếu không thể cảm thấy đau, có thể không biết khi nào bị cắt, phồng rộp hoặc loét (loét hở) trên bàn chân. Vết thương nhiễm trùng có thể không lành vì các mạch máu bị tổn thương có thể khiến máu lưu thông kém ở bàn chân.
Bị nhiễm trùng và máu lưu thông kém có thể dẫn đến hoại thư. Điều đó có nghĩa là cơ, da và các mô khác bắt đầu chết. Nếu bị hoại thư hoặc vết loét ở chân không thuyên giảm khi điều trị, bạn có thể phải cắt cụt chi. Đây là một cuộc phẫu thuật để cắt bỏ ngón chân, bàn chân hoặc một phần chân bị hư hỏng để ngăn chặn nhiễm trùng xấu lây lan sang các bộ phận khác và nhằm để cứu mạng người bệnh.
Làm gì để bảo vệ bàn chân nếu bị bệnh tiểu đường?
Cách tốt nhất để bảo vệ đôi chân là kiểm soát lượng đường trong máu mỗi ngày. Bước tiếp theo là giữ cho da chân của bạn khỏe mạnh. Về chăm sóc bàn chân cần làm:
· Kiểm tra bàn chân mỗi ngày. Tìm các vết cắt, mẩn đỏ và các thay đổi khác trên da và móng chân, bao gồm mụn cóc hoặc các vết khác mà giày của bạn có thể cọ xát. Nhớ kiểm tra cả mặt dưới bàn chân.
· Rửa chân sạch mỗi ngày. Sử dụng nước ấm và xà phòng rửa sạch, lau khô chân, kể các kẽ chân để tránh nhiễm trùng.
· Hỏi bác sĩ của bạn cách loại bỏ các vết chai an toàn. Kiểm tra móng chân mỗi tuần một lần, cắt móng chân mỗi tuần nhưng lưu ý không gây tổn thương. Sau khi cắt, người bệnh nên làm mịn móng chân bằng dụng cụ dũa móng.
· Luôn mang giày và tất hoặc dép vừa vặn để bảo vệ chân khi đi bộ. Nên dùng giày hoặc dép kín mũi, nên đi giày dép kín mũi, vừa chân và nên đi tất mềm, thoáng.
· Bảo vệ đôi chân của bạn khỏi nóng và lạnh. Sử dụng kem chống nắng trên vùng da hở và không đi chân trần trên bãi biển. Khi thời tiết lạnh, hãy đi tất ấm thay vì ủ ấm chân gần lò sưởi hoặc lò sưởi.
· Giữ cho máu lưu thông trong bàn chân lưu thông tốt. Không nên đi tất chật hoặc thực hành các bài tập quá khó đối với đôi chân.
· Kiểm tra bàn chân trong khi khám sức khỏe hàng tháng, định kỳ. Ngay cả khi bạn không nhận thấy có vấn đề gì, nhưng bác sĩ có thể phát hiện được.
Khi nào đến gặp bác sĩ
Theo các bác sĩ nội tiết, khi mắc bệnh đái tháo đường ở bất cứ thể nào người bệnh cũng nên đến bệnh viện để được bác sĩ khám định kỳ. Đặc biệt, nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng sau thì cần lập tức đến bệnh viện ngay như: thay đổi màu da trên bàn chân, sưng ở bàn chân hoặc mắt cá chân, thay đổi nhiệt độ ở bàn chân, vết loét dai dẳng trên bàn chân, đau hoặc ngứa ran ở bàn chân hoặc mắt cá chân, móng chân mọc ngược, bệnh nấm da chân hoặc các bệnh nhiễm trùng nấm khác ở bàn chân, da khô, nứt nẻ ở gót chân, dấu hiệu nhiễm trùng, xuất hiện màu đen và có mùi hôi, có thể bị hoại tử…Hãy nhớ rằng, kiểm soát lượng đường trong máu qua ăn uống khoa học, luyện tập, dùng thuốc và chăm sóc bàn chân của bạn hàng ngày là những bước tốt nhất bạn có thể làm để ngăn ngừa các vấn đề nghiêm trọng về chân do tiểu đường.
Ý kiến khác
