ThS.BS Nguyễn Nam Anh Chuyên khoa Chấn Thương Chỉnh Hình,
Phó Chủ tịch HĐTV - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minh Anh
Theo số liệu thống kê từ Hội Cơ Xương Khớp Việt Nam, tỷ lệ người mắc các bệnh lý thoái hóa khớp ngày càng tăng, với khoảng 30% người trên 35 tuổi, 60% người trên 65 tuổi và 85% người trên 80 tuổi bị ảnh hưởng. Dù bệnh lý cơ xương khớp đang gia tăng tại Việt Nam, nhiều người vẫn thiếu nhận thức về việc phòng ngừa và điều trị sớm. Thường chỉ đến khi các triệu chứng đau khớp trở nặng hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, họ mới tìm đến giải pháp y tế. Một số người có xu hướng nghĩ đơn giản rằng “đau khớp thì tiêm khớp”. Tuy nhiên, liệu pháp tiêm khớp có thực sự phù hợp với mọi trường hợp? Ai được chỉ định? Hiệu quả và độ an toàn ra sao? Bài viết này sẽ giải đáp chi tiết dựa trên chuyên môn của ThS.BS Nguyễn Nam Anh.
1. Tình hình bệnh lý khớp tại Việt Nam
Các bệnh lý về khớp đang gia tăng trong cộng đồng, đặc biệt trong bối cảnh dân số ngày càng già hóa. Tại Bệnh viện Quốc tế Minh Anh, số lượng bệnh nhân quan tâm và đến khám các bệnh lý khớp ở giai đoạn sớm đang tăng lên, trong đó bệnh lý khớp gối chiếm tỷ lệ cao nhất. Triệu chứng ban đầu thường là đau khớp gối khi vận động, sinh hoạt, lao động hoặc chơi thể thao. Tiêm khớp là một phương pháp điều trị với các chỉ định cụ thể, cần được đánh giá kỹ lưỡng bởi bác sĩ chuyên môn.
2. Tiêm khớp - Ai được chỉ định?'
Bệnh nhân được BS Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minh Anh tiêm khớp gối theo phương pháp PRP
Phương pháp tiêm khớp sử dụng thuốc được áp dụng phổ biến cho các bệnh nhân mắc các bệnh lý sau:
• Thoái hóa khớp.
• Viêm điểm bám gân.
• Viêm bao hoạt dịch khớp.
• Viêm khớp không do nhiễm trùng, bao gồm viêm khớp dạng thấp hoặc viêm cột sống dính khớp.
Tiêm khớp là phương pháp được bác sĩ chỉ định nhằm giảm triệu chứng đau và cải thiện chức năng khớp. Tuy nhiên, nó cần được kết hợp với các phương pháp điều trị khác như:
• Sử dụng thuốc (giảm đau, chống viêm không steroid).
• Thay đổi lối sống (giảm cân, điều chỉnh tư thế sinh hoạt).
• Tập luyện thể dục phù hợp để tăng cường cơ quanh khớp.
• Vật lý trị liệu.
Nếu các phương pháp trên không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể cân nhắc đến giải pháp thay khớp nhân tạo trong trường hợp nặng.
3. Các loại chế phẩm tiêm khớp
Hiện nay tại Việt Nam, có ba loại chế phẩm chính được sử dụng để tiêm khớp, với vai trò và chỉ định khác nhau:
1 Axit hyaluronic (chất nhờn khớp): Đây là chế phẩm bổ sung chất bôi trơn tự nhiên cho khớp, thường được chỉ định trong trường hợp thoái hóa khớp. Axit hyaluronic giúp cải thiện độ trơn tru, giảm ma sát trong khớp, giảm đau và tăng cường khả năng vận động. Phương pháp này phù hợp với bệnh nhân có tổn thương sụn khớp nhẹ đến trung bình và mang lại hiệu quả lâu dài hơn so với một số phương pháp khác.
2 Huyết tương giàu tiểu cầu (PRP): PRP là liệu pháp sử dụng huyết tương giàu tiểu cầu từ máu của chính bệnh nhân, được chiết tách và tiêm vào khớp. Chứa các yếu tố tăng trưởng, PRP thúc đẩy quá trình tái tạo mô sụn, giảm viêm và hỗ trợ phục hồi tự nhiên. Phương pháp này ngày càng được ưa chuộng trong điều trị thoái hóa khớp hoặc tổn thương mô mềm quanh khớp, đặc biệt ở những bệnh nhân trẻ hoặc vận động viên, với hiệu quả cao khi được thực hiện đúng kỹ thuật.
3 Corticoid: Tiêm corticoid được sử dụng để giảm viêm và đau nhanh chóng trong các trường hợp viêm khớp cấp tính. Tuy nhiên, phương pháp này hiện nay ít được ưu tiên hơn so với axit hyaluronic và PRP do nguy cơ tác dụng phụ nếu lạm dụng, như suy giảm sụn hoặc ức chế miễn dịch. Việc sử dụng corticoid chỉ nên được chỉ định và thực hiện bởi bác sĩ có chuyên môn cao trong những trường hợp thực sự cần thiết, sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng trong chiến lược điều trị tổng thể.
4. Tiêm khớp gối và các khớp khác
Tiêm khớp gối là chỉ định phổ biến nhất do đây là vị trí khớp chịu nhiều áp lực trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài khớp gối, phương pháp này cũng có thể áp dụng cho các khớp khác như:
Việc áp dụng phụ thuộc vào tình trạng cụ thể và cần được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa.
5. Độ an toàn của tiêm khớp
Tiêm khớp là một thủ thuật an toàn khi được thực hiện đúng quy trình, nhưng cũng tồn tại một số chống chỉ định, bao gồm:
• Viêm khớp do nhiễm trùng (như lao khớp) hoặc viêm khớp chưa xác định nguyên nhân nhiễm khuẩn. Trong trường hợp này, tiêm khớp có thể làm giảm triệu chứng viêm tạm thời nhưng lại ức chế miễn dịch, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Nhiễm trùng da tại vị trí gần khớp (do nguy cơ lây lan vi khuẩn vào trong khớp).
• Rối loạn đông máu hoặc các bệnh lý ảnh hưởng đến khả năng cầm máu.
Để đảm bảo an toàn, bệnh nhân cần được khám lâm sàng, thực hiện các xét nghiệm cần thiết (như xét nghiệm máu, hình ảnh X-quang hoặc MRI) và được chẩn đoán chính xác trước khi tiến hành tiêm khớp. Thủ thuật nên được thực hiện trong điều kiện vô trùng, bởi bác sĩ có kinh nghiệm để tránh tổn thương dây thần kinh hoặc các cấu trúc lân cận.
6. Kết luận
Tiêm khớp là một phương pháp hữu ích trong điều trị các bệnh lý khớp khi được chỉ định đúng. Các chế phẩm như axit hyaluronic và PRP đang được ưu tiên nhờ hiệu quả và tính an toàn cao, trong khi corticoid chỉ được sử dụng hạn chế trong các trường hợp đặc biệt. Để tìm hiểu thêm chi tiết, quý vị có thể xem chương trình trò chuyện của ThS.BS Nguyễn Nam Anh tại: https://www.youtube.com/watch?v=s2Fn1JFH3hc
