Bệnh lậu - những thông điệp cần biết từ bác sĩ

1. Bệnh lậu nhìn từ góc độ da liễu 

Theo trang tin của Quỹ Giáo dục & Nghiên cứu Y khoa Mayo Mỹ (MCO), bệnh lậu (Gonorrhea) là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn lây truyền qua đường tình dục, gặp ở hai giới và trẻ em. Bệnh được đề cập lần đầu năm 1767 bởi bán sĩ phẫu thuật người Scotland John Hunter. Gần thế kỷ sau, các nhà khoa học đã phân lập được lậu cầu khuẩn và được đặt tên là Neisseria Gonorrhoeae.

Bệnh lậu thường ảnh hưởng đến niệu đạo, trực tràng hoặc cổ họng. Ở nữ, bệnh lậu cũng có thể lây nhiễm cổ tử cung. Bệnh thường lây lan khi quan hệ tình dục qua đường âm đạo, miệng hoặc hậu môn. Trẻ sơ sinh của những phụ nữ mang bầu nhiễm bệnh có thể mắc bệnh sau khi chào đời.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới - WHO, hàng năm trên toàn thế giới có khoảng 62 triệu trường ca mới mắc bệnh lậu mới, khu vực Đông và Đông Nam Á có 29 triệu ca. Việt Nam, theo báo cáo hàng năm có hơn 3.000 trường hợp, tuy nhiên theo thực tế con số có thể còn lớn hơn. Tỷ lệ nam giới bị bệnh lậu sau một lần quan hệ tình dục qua ngả âm đạo với phụ nữ bị bệnh là 20 - 30% còn ở phụ nữ tỷ lệ này lên tới 60 - 80%.

2. Dấu hiệu, triệu chứng của bệnh lậu

Dấu hiệu, triệu chứng, tiến triển và biến chứng của bệnh lậu ở nam nữ và mỗi người khác nhau. Ví dụ, triệu chứng không rõ hoặc không triệu chứng. Ở nam thường là viêm niệu đạo với các triệu chứng khó chịu, đái buốt và ra mủ, kèm theo phù nề và đỏ miệng sáo. Nếu không được điều trị sẽ làm tăng lây truyền trong cộng đồng.

Ở nữ, có các triệu chứng điển hình có viêm ống cổ tử cung, niệu đạo (70-90%).. Thời gian ủ bệnh ở nữ không rõ ràng, thông thường trong khoảng 10 ngày kèm triệu chứng  ra khí hư nhiều, tiểu khó, ra máu giữa kỳ kinh, rong kinh, ra mủ hoặc mủ nhầy, đỏ và phù nề vùng ngoài cổ tử cung và khi chạm vào rất dễ chảy máu.

Nhiễm trùng hậu môn có tỷ lệ 35 - 50% phụ nữ bị viêm cổ tử cung do lậu còn ở đàn ông  thường gặp ở người tình dục đồng giới. Khám thấy hậu môn đỏ, có mủ nhầy, soi hậu môn có nhầy hoặc mủ, đỏ, phù nề, niêm mạc dễ chảy máu. Ngoài ra còn có nhiễm trùng hầu họng, nhiễm trùng các cơ quan khác như viêm kết mạc mắt, nhiễm trùng da tiên phát, lậu mắt ở trẻ sơ sinh sau khi chào đời 1-3 ngày. Các biến chứng thường gặp của bệnh lậu như viêm mào tinh hoàn (ở nam), sưng một bên bìu, đau và thường có viêm niệu đạo....Biến chứng ở nữ thường gặp nhất là viêm cấp vòi trứng hay viêm tiểu khung chiếm khoảng 10-20% trường hợp lậu cấp.

3. Điều trị và phòng ngừa bệnh lậu

Bác sĩ sẽ xem tiền sử quan hệ tình dục của  người bị bệnh, xét nghiệm nhuộm Gram thấy song cầu Gram (-) trong bạch cầu đa nhân trung tính, nuôi cấy, thủ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction) với lậu cầu (+). Chẩn đoán phân biệt với tất cả các nhiễm trùng đường tình dục khác.....  

Về điều trị, nguyên tắc chủ đạo là điều trị sớm, đúng phác đồ, điều trị đồng thời nhiễm Chlamydia.  Điều trị cả bạn tình và tuân thủ khuyến cáo không quan hệ tình dục, không uống rượu bia và chất kích thích, không làm thủ thuật tiết niệu trong thời gian điều trị. Xét nghiệm huyết thanh giang mai và HIV trước và sau khi điều trị để phát hiện sàng lọc hai bệnh này.     Phác đồ dùng thuốc gồm Cefixime (đường uống) hoặc  Ceftriaxone  (tiêm bắp) và thuốc theo toa của bác sĩ.

Lậu khuẩn lây nhiễm qua nhiều con đường và đa dạng nên khả năng mắc bệnh cao. Ngay cả khi không có quan hệ tình dục mà chỉ cần tiếp xúc với vết thương hở ngoài da, sử dụng chung đồ dùng cá nhân của người bệnh cũng khiến khuẩn lậu tấn công được vào cơ thể. Chính vì thế mà người bệnh cần chủ động trong việc phòng tránh.

Nên thực hiện tốt các biện pháp như tiêm chủng vắc xin MeNZB, thực hiện chế độ sinh hoạt tình dục lành mạnh, chung thủy; khi quan hệ nên sử dụng bao cao su để bảo vệ tránh nguy cơ mắc các bệnh xã hội như giang mai, HIV/AIDS; trong đó có bệnh lậu.

Cần vệ sinh “vùng kín” sạch sẽ, đúng cách hằng ngày, nhất là trước và sau khi có quan hệ tình dục tránh để vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm. Tuyệt đối không sử dụng chung đồ dùng cá nhân như quần áo, khăn tắm, khăn mặt, dao cạo râu…với người khác. Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kỳ để có thể sớm phát hiện sớm bệnh, từ đó để có biện pháp can thiệp kịp thời.